نقد سریال The Severance

دنیای “سورنس” مرا به یاد پیش‌زمینه‌های فرهنگی متعددی انداخت: نظارت بی‌پایان در “1984” جورج اورول، یکنواختی خسته‌کننده‌ی زندگی اداری در فیلم “آپارتمان” بیلی وایلدر، حرکت گوسفندوار کارگران کارخانه در “متروپلیس” فریتس لانگ، و ناامیدی موجود در نمایشنامه‌ی “آسان‌بر” هارولد پینتر. اما در هسته‌ی خود، این سریال یک معماست—معمایی تند و تیز که مارک و بینندگان باید آن را حل کنند. هدف بخشی که مارک و هلی به طور اتفاقی در زیرزمین پیدا می‌کنند و پر از بزغاله‌هاست، چیست؟ آیا ارتباطی با آب‌پاش‌هایی دارد که به طور غیرقابل توضیحی در بخش “اپتیکس و طراحی” تولید می‌شوند، بخشی که توسط برت جی (با بازی کریستوفر واکن) اداره می‌شود؟ برت، که او نیز تحت عمل تقسیم‌بندی آگاهی قرار گرفته، به موضوع عشق ایروینگ تبدیل می‌شود، علیرغم تلاش‌های شرکت برای جدا کردن آن‌ها، و این سوال دیگری را مطرح می‌کند: چرا لومن این‌قدر مصمم است که بخش‌های مختلف خود را از هم جدا نگه دارد؟

از همه مهم‌تر، اصلًا کسب‌وکار لومن چیست؟ یکی از مزایای فرآیند تقسیم‌بندی آگاهی این است که کارفرمایان می‌توانند به کارمندان خود در مورد اطلاعات محرمانه اعتماد کنند، اما کارمندان بخش M.D.R. در تاریکی نگه داشته شده‌اند. آن‌ها تمام روز شبکه‌ای از اعداد را که روی صفحه‌ی مانیتورهایشان شناور است، مرتب می‌کنند، اما هیچ ایده‌ای ندارند که این اعداد نمایانگر چیست یا کارشان چه هدفی دارد. («چه می‌شود اگر بزغاله‌ها همان اعداد باشند؟» هلی می‌پرسد.) این یک سوال داستانی است، اما همچنین یک پرسش اخلاقی با پیامدهای معاصر است. خارج از دفتر، مارک توسط پیتی پیدا می‌شود، که توضیح می‌دهد برای تلاش جهت معکوس کردن تقسیم‌بندی آگاهی خود، از لومن فرار کرده است. پیتی می‌پرسد: «چه می‌شود اگر… تو هشت ساعت در روز آدم می‌کشی و خودت خبر نداری؟» مارک با تعجب به یاد وضعیت بسیاری از ما می‌افتد که کار و حتی اوقات فراغت‌مان از هزینه‌های اخلاقی بالقوه‌اش جدا شده است. این واقعیت که “سورنس” در اپل‌تی‌وی‌پلاس پخش می‌شود و زیبایی‌شناسی آن به طور مشخصی “جابزی” است، یک طنز مرتبط است. ما آیفون‌هایمان را دوست داریم، اما ترجیح می‌دهیم به این فکر نکنیم که ساخت آن‌ها چه هزینه‌هایی در بر دارد.

بن استیلر، که کارگردانی شش از نه قسمت این سریال را بر عهده داشت، در حال تبدیل شدن به یک فیلمساز برجسته‌ی تلویزیونی است. در سال 2018، او “فرار از دنمورا” را کارگردانی کرد، یک مینی‌سریال از شوتایم درباره‌ی فرار از زندان، که بسیار شبیه به “سورنس”، با ریتم کند، سکوت‌های طولانی و پالت‌های رنگ‌پریده و تک‌رنگ، توانایی او در قصه‌گویی با صبر و حوصله را به نمایش گذاشت. از نظر موضوعی نیز، هر دو سریال به بررسی مفهوم آزادی در محیط‌های آکنده از قدرت، خشن یا نرم، می‌پردازند. در “سورنس”، کارمندان بخش M.D.R. به یک نسخه‌ی قاچاق از یک کتاب خودیاری به نام “توِ تو” برمی‌خورند، که آگاهی ضد لومن آن‌ها را تقویت می‌کند. مارک با صدای بلند برای گروه می‌خواند: «رئیس به اصطلاح شما ممکن است مالک ساعتی باشد که از دیوار به شما طعنه می‌زند، اما دوستان من، ساعت متعلق به شماست.» دیلن پاسخ می‌دهد: «صفحه‌ی 197 واقعاً عالی است.» چیزی که هیچ‌کدام از این “ایننی‌ها” نمی‌دانند این است که نویسنده‌ی این کتاب، برادرزن مارک، ریکن (با بازی مایکل چرنوس) است، یک گوروی خودخوانده که اگرچه بیشتر بی‌ضرر است، اما خودخواه و مسخره‌باز نیز هست. مارک از کتاب می‌خواند: «کار ما این است که هوای آزاد را بچشیم»، اما دنیای خارج، اگرچه به اندازه‌ی طبقه‌ی تقسیم‌بندی آگاهی شبیه گولاگ نیست، هنوز مملو از ایدئولوژی‌های اشتباه است.

کتاب ریکن باعث شورش می‌شود، و کارمندان بخش M.D.R. شروع به شورش می‌کنند، ابتدا به روش‌های کوچک، مانند کاوش در زیرزمین هزارتوی لومن، و بعد با طراحی یک برنامه برای بیدار کردن “ایننی‌های” خود در دنیای بیرون. اما اگرچه “سورنس” بر روی گروهی از کارگران متمرکز است که رادیکال می‌شوند، این سریال خود را نمی‌توان به عنوان یک اثر رادیکال توصیف کرد: شخصیت‌های اصلی، تا آنجا که می‌توانیم بگوییم، به دلایل شخصی تصمیم گرفته‌اند تحت عمل تقسیم‌بندی آگاهی قرار بگیرند، نه به دلیل نیاز به تأمین معاش. همان‌طور که در فینال متوجه می‌شویم—اخطار اسپویلر—اوتای هلی وارث لومن است که موافقت کرده تقسیم‌بندی آگاهی شود تا به کسب‌وکار خانوادگی کمک کند؛ هدف او کاهش تردیدهای عمومی در مورد این فرآیند است. وقتی ایننی هلی در خارج از دفتر بیدار می‌شود، خود را در یک گالای لومن می‌بیند، جایی که یک ویدئوی تبلیغاتی را می‌بیند که در آن اوتای او از تقسیم‌بندی آگاهی تمجید می‌کند. او در کلیپ می‌گوید: «من یک کار تقسیم‌شده را پذیرفتم چون به نظر خیلی جذاب می‌رسید. من فکر نمی‌کنم تقسیم‌بندی آگاهی ما را از هم جدا کند. فکر می‌کنم ما را به هم نزدیک‌تر می‌کند.»

این به وضوح زبان روابط عمومی است، اما اوتای هلی کاملاً هم اشتباه نمی‌کند. تحت فشار تقسیم‌بندی آگاهی، او و همکارانش پیوندهای واقعی تشکیل می‌دهند، و من تأثیرگذارترین لحظات سریال را آن‌هایی یافتم که همبستگی بر منافع شخصی غلبه می‌کند: دست ایروینگ که در خفا دست برت را لمس می‌کند؛ نزدیکی محتاطانه‌ی هلی و مارک؛ دیلن که داوطلب می‌شود، به خطر خودش، در لومن بماند تا مکانیسمی را فعال کند که ایننی‌های دیگر را بیدار کند. “سورنس” علی‌رغم خودش سیاسی است—درک تدریجی کارمندان از سرکوب متقابلشان، آن‌ها را به پرولتاریای تصادفی تبدیل می‌کند. و با این حال، تقریباً غیرممکن است که این سریال را تماشا کنید و به موازی‌های واقعی با وضعیت لومن فکر نکنید. سه روز پس از اینکه کارگران یک مرکز آمازون در استاتن آیلند اولین افرادی در این شرکت شدند که با موفقیت اتحادیه تشکیل دادند، اینترسپت گزارش داد که آمازون در حال توسعه‌ی یک برنامه‌ی پیام‌رسان داخلی برای کارمندان خود بوده که کلمات خاصی—از جمله “اتحادیه”، “کار برده‌وار” و “افزایش حقوق”—را مسدود می‌کند، در تلاشی که مقاله آن را برای افزایش “شادی” و “بهره‌وری” کارگران توصیف کرد. ایروینگ به همکارانش یادآوری می‌کند: «همان‌طور که کییر گفت: “همیشه شاد باشید.”»